Partners
Denk internationaal spreek je buurtaal

  • Introductie

  • Doelstellingen

  • Werkgroep

  • Belang van Duitsland

  • Beleidsontwikkelingen

2022
2021
2020
2019
2018
2017
2016
2015
2014
  • 2022

    hercertificering, herziening profieltoetsen en ontwikkeling van tips, ideeën en lesmateriaal Duits

    Eind juni wordt de certificering van Duits in de Beroepscontext als erkende examenleverancier verlengd tot juli 2025, net als in 2019 na een grondige audit door Certiforce. Alle profieltoetsen (voor de opleidingen junior accountmanager, assistent manager internationale handel, marketing/communicatie/evenementen, gastronomie/toerisme/hospitality) worden gecheckt en waar nodig herzien, in nauw contact met het Goethe-Institut. Ook worden de eerste stappen gezet rond het thema lesmateriaal en onderwijstips en -ideeën. Tevens wordt hard gewerkt om de bedreigde positie van Duits in de nieuwe kwalificatiedossiers te tackelen.

  • 2021

    Van toetsontwikkeling naar lesmateriaal en lesideeën

    Er is veel bereikt. De Stichting heeft intussen veel goedgekeurd toetsmateriaal beschikbaar. Nu komt er meer nadruk op het ontwikkelen van ideeën voor goed lesmateriaal te liggen.

  • 2020

    Steun en begeleiding uitgebouwd

    De Stichting Duits in de Beroepscontext biedt de scholen begeleiding bij de organisatie van de examens. Vanaf februari 2017 is de website https://duitsmbo.nl beschikbaar met informatie voor docenten, managers en examencommissies. Er zijn (en worden) landelijke bijeenkomsten georganiseerd voor de aangesloten ROC’s. En verder vinden er regelmatig verplichte trainingssessies plaats voor de docenten die de examens afnemen.

  • 2019

    Ontwikkeling van profielexamens Duits - DiB gecertificeerd door Certiforce

    Start ontwikkeling van erkende examens Duits voor verschillende beroepsprofielen, waar Duits een verplicht vak is. Intussen zijn er profieltoetsen beschikbaar voor de opleidingen junior accountmanager, assistent manager internationale handel, marketing/communicatie/evenementen, gastronomie/toerisme/hospitality. Op 25-2-2019 ontving de Stichting Duits in de Beroepscontext na een grondige audit door Certiforce het verheugende bericht dat zij “voldoet aan de gestelde proces-, organisatie-, en producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten en hiermee aantoont gecertificeerd examenleverancier te zijn”.

  • 2018

    Officiële start van het examenproject en ontwikkeling van een cijfer-adapter

    Vanaf april 2018 vindt examinering met de beproefde exameninstrumenten plaats. De uitvoering is in handen van de deelnemende scholen. Het ontwikkelen van examens en materialen en het toezicht vinden plaats door de Stichting Duits in de Beroepscontext in samenwerking met het Goethe-Institut Amsterdam. Er wordt een adapter ontwikkeld om ERK-resultaten om te zetten naar een cijfer.

  • 2017

    Pilot

    In mei 2017 werd deze examensystematiek met een beperkte groep van 120 MBO-studenten beproefd. Aan deze proef namen vijf ROC’s deel. ROC Nijmegen, Rijn-IJssel, Aventus, Alfa College en Koning Willem 1 College. Er wordt juridisch vastgelegd dat het Goethe-Institut een centrale rol speelt bij de ontwikkeling van de examens en bij de kwaliteitsbewaking.  

  • 2016

    Definitieve afspraken examinering en certificering met het Goethe-Institut

    In september 2016 kwamen de ROC’s die in het initiatief Duits in de Beroepscontext samenwerken tot overeenstemming met het Goethe-Institut over een gezamenlijke aanpak en certificering van de examens Duits.

  • 2015

    Ontwikkeling handreikingen inkleuring keuzedelen Duits per beroepsrichting

    Voor een groot aantal beroepen hebben we concrete handreikingen op ERK-basis ontwikkeld voor de inhoudelijke vormgeving van het onderwijs in de Duitse taal en cultuur in de specifieke beroepscontext. Ze zijn steeds opgezet in samenwerking tussen vakdocenten en docenten Duits. Veel ROC’s gebruiken deze uitwerkingen voor de lessen beroepsgericht Duits in hun opleidingen.

  • 2014

    Start experimenten keuzedelen

    In 2014 werden in het MBO keuzedelen ingevoerd. Hierdoor kregen studenten de mogelijkheid tot een eigen profilering binnen hun beroepsopleiding. Al snel werden er keuzedelen Duits in de Beroepscontext ontwikkeld: opleidingsmodulen Duits die geënt zijn op de beroepspraktijk.

Duits in de Beroepscontext. Een samenhangende systematiek van examinering in samenwerking met het Goethe-Institut De keuzedelen Duits in de Beroepscontext

Vanaf 2014 begonnen in het MBO experimenten met keuzedelen. Hierdoor kregen studenten de mogelijkheid tot een eigen profilering binnen hun beroepsopleiding. Al snel werden er curricula voor 2 keuzedelen Duits in de Beroepscontext ontwikkeld: opleidingsmodulen Duits die geënt zijn op de beroepspraktijk. Een volgende stap, in 2015, was de ontwikkeling van handreikingen voor cursussen Duits per beroepsgroep.  Het besef dringt steeds nadrukkelijker door dat het voor vakmensen op MBO-niveau van groot belang is vertrouwd te zijn met de taal en cultuur van onze grootste handelspartner. Een en ander werd en wordt mede gerealiseerd door de stichting Duits in de Beroepscontext. Zie de materialen elders op deze website.

 

Samenwerking met het Goethe-Institut

Vanuit het bedrijfsleven wordt de versterking van de positie van Duits in het MBO toegejuicht. Vooral voor het bedrijfsleven is een herkenbare en hoogwaardige standaard van beheersing van de Duitse taal van belang. Het keurmerk van het Goethe-Institut is wereldwijd bekend. Voor MBO studenten betekent het bezit van zo’n certificaat een vergroting van hun kansen op de arbeidsmarkt. In september 2016 kwamen de ROC’s die in het initiatief Duits in de Beroepscontext samenwerken tot overeenstemming met het Goethe-Institut over een gezamenlijke aanpak en certificering van de examens Duits.

 

Examensystematiek Duits in de Beroepscontext: adaptieve examens

De examensystematiek kent een aantal exameninstrumenten:

  • Een online digitaal examen voor de vaardigheden lezen en luisteren:

Deze toets is en wordt steeds verder ontwikkeld door het centrale Goethe-Institut München en wordt wereldwijd aangeboden: de Goethe-Test Pro (GTP). De toets is adaptief, past zich tijdens het maken aan het geregistreerde niveau van de student aan en geeft na afloop aan op welk ERK-niveau een student zich bevindt: van A1 t/m C2. Een korte demo van de toets staat hier: http://lernplattform.goethe.de/mod/adaptivetest/view.php?id=5493. Hier staat ook een antwoordblad bij de demo: https://www.goethe.de/resources/files/pdf291/gtp_demoversion_loesungsblatt.pdf.

  • Een examen schrijven:

De exameninstrumenten hiervoor zijn door de Stichting in samenwerking met het Goethe-Institut ontwikkeld, afgestemd op de specifieke doelgroep: studenten uit het MBO. De toetsen zijn eveneens adaptief: ze geven aan op welk ERK-niveau een student zich bevindt: van A1 t/m B1.

  • Een gecombineerd examen spreken/gesprekken voeren:

Ook deze exameninstrumenten zijn door de Stichting in samenwerking met het Goethe-Institut ontwikkeld, eveneens afgestemd op de specifieke doelgroep: studenten uit het MBO. De toetsen zijn wederom adaptief: ze geven aan op welk ERK-niveau een student zich bevindt: van A1 t/m B1. De student krijgt met dit examen een bewijs waarin het niveau van de vier vaardigheden is weergegeven. De grondslag voor de niveauvaststelling is het ERK, het Europees referentiekader voor talen. De examens zijn zoals gezegd adaptief: dat wil zeggen, dat met een en hetzelfde exameninstrument een kandidaat een score kan behalen over een range van niveaus. Deze systematiek kan worden gebruikt voor zowel het examineren van de keuzedelen Duits als voor het afsluiten van vaardigheden Duits in andere opleidingsdelen waarin kennis van Duits vereist is. De exameninstrumenten zijn door het Goethe-Institut en de Stichting gezamenlijk ontwikkeld, en wel voor de volgende opleidingssectoren:

  • Economie/dienstverlening
  • Horeca/toerisme
  • Logistiek
  • Marketing
  • Secretarieel
  • Sport/bewegen
  • Techniek
  • Zorg/welzijn

Daarnaast zijn enkele generieke toetsen ontwikkeld die in hier niet genoemde sectoren inzetbaar zijn. Bovendien zijn voor horeca/toerisme en marketing een aantal profieltoetsen ontwikkeld binnen dezelfde systematiek. Alle informatie over de toetssystematiek, inclusief voorbeeldtoetsen, documentatie voor docenten en studenten en een handige adapter waarmee de ERK-resultaten omgezet kunnen worden in schoolcijfers staat hier: https://duitsmbo.nl/examinering/.

 

Pilot in 2017

In mei 2017 werd deze examensystematiek op vijf ROC’s getest: Nijmegen, Rijn-IJssel, Aventus, Alfa College en Koning Willem 1 College. De Zentralstelle van het Goethe-Institut in München werkte mee aan de ontwikkeling en de validering van de exameninstrumenten. De uitvoering was in handen van gekwalificeerde docenten van de deelnemende ROC’s.

 

Herfst 2017: intentie tot samenwerking wordt omgezet in structurele samenwerking in de Stichting Duits in de Beroepscontext

De nieuwe, succesvolle examensystematiek is voor het Goethe-Institut wereldwijd een novum. Jongeren op MBO-niveau zijn voor het Goethe-Institut tot nu een vrijwel onbekende doelgroep. In de juridische documenten die in september hun beslag krijgen worden de wederzijdse verplichtingen vastgelegd tussen de Stichting Duits in de Beroepscontext en het internationale Goethe-Institut. De Stichting zal gebruik mogen maken van het logo van het Goethe-Institut en naar buiten treden als partner van het Goethe-Institut. Er wordt juridisch vastgelegd dat het Goethe-Institut een centrale rol speelt bij de ontwikkeling van de examens en bij de kwaliteitsbewaking.

 

Voorjaar 2018: officiële start van het examenproject

Vanaf april 2018 vindt examinering met de beproefde exameninstrumenten plaats. De uitvoering is in handen van de deelnemende scholen. De Stichting streeft ernaar het examen toegankelijk te maken voor zoveel mogelijk deelnemers aan MBO-opleidingen. Er is een speciale adapter ERK-niveau–>cijfer (A1, A2 en B1) ontwikkeld: handige omrekeningstabellen (lezen, luisteren, spreken en schrijven) van het met onze examens (voor zowel de keuzedelen als de profieldelen) behaalde ERK-niveau naar een schoolcijfer. De kosten per compleet examen bedragen 35 euro per student. Aan de Stichting is verder een fonds gekoppeld waarin door de deelnemende ROCs wordt bijgedragen.

 

Grote belangstelling vanuit de scholen

In januari 2017 werden alle ROC’s in Nederland uitgenodigd om zich bij dit initiatief aan te sluiten. Op dit moment zijn 17 ROC’s aangesloten bij Duits in de Beroepscontext: ROC Nijmegen, ROC Rijn IJssel, Hoornbeeck College, ROC van Twente, Alfa College, Noorderpoort College, Deltion College, ROC Friese Poort, Aventus, Summa College, Koning Willem 1 College, Graafschap College, Landstede, VISTAcollege, ROC Gilde Opleidingen, Albeda Rotterdam en Drenthe College. Binnenkort volgen nog andere ROC’s.

 

Wat wordt van deelnemende ROC’s verwacht?

De samenwerking is niet vrijblijvend. Een ROC of een sector van een ROC kan meedoen aan de certificering volgens de Goethe-systematiek. Daartoe worden afspraken gemaakt met het College van Bestuur van de instelling. Deze afspraken houden onder meer in:

  • Er worden voldoende docenten getraind in de assessorentraining die is ontwikkeld.
  • De examencommissie van het ROC neemt het examenprotocol en -reglement over zoals dit door de Stichting in samenwerking met het Goethe-Institut is opgesteld. Dit houdt ook in dat aan alle randvoorwaarden wordt voldaan voor het afnemen van de examens.
  • De examencommissie ziet er op toe dat de steekproefsgewijze kwaliteitscontrole door de Stichting Duits in de Beroepscontext kan plaatsvinden.
  • De scholen dragen bij aan een stichtingsfonds.

 

Ondersteuning en begeleiding

De Stichting Duits in de Beroepscontext biedt de scholen begeleiding bij de organisatie van de examens. Vanaf februari 2017 is een website beschikbaar met informatie voor docenten, managers en examencommissies: https://duitsmbo.nl. Er zijn en worden landelijke bijeenkomsten georganiseerd voor de aangesloten ROC’s. En verder vinden er regelmatig trainingssessies plaats voor de docenten die de examens afnemen.

 

Winter/voorjaar 2019: examens Duits voor bepaalde beroepsprofielen

De ontwikkeling van erkende examens Duits voor verschillende beroepsprofielen, waar Duits een verplicht vak is, gaat van start. Er is een modelset A2/B1 ontwikkeld die goedgekeurd is door het Goethe-Institut, zodat de certificering op dezelfde wijze  (met een DiB/GI-certificaat dus) kan plaatsvinden als bij het afsluiten van de keuzedelen Duits. Intussen zijn er profieltoetsen beschikbaar voor bijvoorbeeld junior accountmanager, assistent manager internationale handel, marketing/communicatie/evenementen, gastronomie/toerisme/hospitality. Ook voor andere opleidingsrichtingen kunnen op verzoek valide toetsen worden geconstrueerd die voldoen aan de hoge kwaliteitseisen van het Goethe-Institut.

 

2019/2022 Certificering van Duits in de Beroepscontext als betrouwbare examenleverancier

Op 25-2-2019 ontving de Stichting Duits in de Beroepscontext na een grondige audit door Certiforce het verheugende bericht dat zij “voldoet aan de gestelde proces-, organisatie-, en producteisen uit de norm voor valide exameninstrumenten en hiermee aantoont gecertificeerd examenleverancier te zijn”. Eind juni 2022 werd de Stichting Duits in de Beroepscontext na een grondige audit door Certiforce opnieuw voor drie jaren gecertificeerd als erkend examenleverancier Duits. Het certificeringsdocument en bijbehorende rapport vindt u hier: certificaat DiB Certiforce 2022-2025 en rapport hercertificering Duits in de beroepscontext hercertificering 6 juli 2022. Deze tot juli 2025 geldige certificering betreft alle door Duits in de Beroepscontext in samenspraak met het Goethe-Institut aangeboden, zelf ontwikkelde en nog te ontwikkelen toetsen en alle procedures daaromheen. Deze validering van de Stichting als betrouwbare examenleverancier door Certiforce vereenvoudigt de vaststelling van de examens door de examencommissies van de scholen zeer.

 

Tenslotte

Er is veel bereikt. Het onderwijs in de Duitse taal en cultuur binnen het MBO staat weer nadrukkelijk op de kaart. Er moesten en moeten nog steeds vele hindernissen worden overwonnen. De Stichting heeft intussen veel goedgekeurd toetsmateriaal beschikbaar. Nu komt er meer nadruk op het ontwikkelen van ideeën voor goed lesmateriaal te liggen. Maar ook de positie van Duits als verplichte tweede taal bij veel MBO-beroepsopleidingen blijft een zorgenkind. Dat blijkt ook uit een grondige studie van het KBA Nijmegen. Hier vindt u het complete onderzoek: Onderzoek Duits in de gevarenzone compleet 13 december. Plus een korte samenvatting ervan voor managers en andere geïnteresseerden: Managementsamenvatting Duits in de gevarenzone. Er is dan ook in samenwerking met het Goethe-Institut een fikse campagne gestart, gericht op opleidingscoördinatoren en bedrijfsleven.  Er is een mooie brochure ontwikkeld: Imagecampagne_A5 brochure. Er lopen contacten met verschillende branche-organisaties. Op 7 oktober vindt in de Buitensociëteit Zwolle voor de aangesloten scholen een drukbezochte bijeenkomst plaats hierover. Het motto blijft dan  ook: de schouders er onder!

Maart 2023
Voor meer informatie: a.plettenberg@roc-nijmegen.nl en/of  w.vanhees@roc-nijmegen.nl

=====================================================================================================================

Hier die deutsche Übersetzung dieses Kapitels:

Deutsch für den Beruf in den Niederlanden: eine Erfolgsstory

Bis vor zwei Jahrzehnten haben sich die Deutschen immer gewundert, warum die Niederländer die deutsche Sprache so gut beherrschen. Das hat sich seitdem gravierend geändert. Für viele Jugendliche, besonders Jugendliche in der beruflichen Bildung, ist Deutsch eine unbekannte Sprache geworden. Um 2010 kam von Deutschlehrern an den berufsbildenden Schulen (in etwa vergleichbar mit den deutschen Berufskollegs) immer öfter die Warnung: Deutsch als  Fremdsprache droht ganz aus unseren Ausbildungen zu verschwinden! 2012 entstand dann die Initiative „Duits in de beroepscontext (Deutsch im Berufskontext). Diese Initiative setzt sich folgende Zielsetzungen:

  • Deutsch soll wieder eine prominente Stelle in den Lehrplänen der Berufsausbildungen erreichen.
  • Es sollen berufsbezogene Lehrmaterialien für den Deutschunterricht entwickelt werden, wobei Berufsunterricht und Sprachunterricht direkt mit einander verbunden werden können, damit die Jugendlichen die Relevanz der deutschen Sprache für ihren Beruf erkennen.
  • Es soll ein klarer einheitlicher Niveaustandard entwickelt werden, der auch in der Wirtschaft anerkannt wird. Diese letzte Zielsetzung erreichen wir in enger Kooperation mit dem Goethe-Institut.

Um diese Ziele zu erreichen wurde eine Kampagne gestartet, die Politikern, Wirtschaft und Managern der berufsbildenden Schulen bewusst machen sollte, wie wichtig die Beherrschung der deutschen Sprache durch Fachkräfte für die niederländische Wirtschaft ist.  Dabei musste immer wieder betont werden, dass Deutschland mit Abstand unser wichtigster Handelspartner ist. Zusätzlich: Nordrhein-Westfalen und die Niederlande sind die gegenseitig wichtigsten Handelspartner. Das niederländische Exportvolumen nach NRW allein ist schon viermal größer als das nach China.

Diese Kampagne bewirkte in einigen Jahren eine rasante Änderung der Lage. Die Initiative machte schlau Gebrauch von einer Gesetzesänderung in der beruflichen Bildung im Jahr 2013. Das neue Phänomen ‚Wahlmodul‘ wurde aufgegriffen für die Entwicklung von Wahlmodulen Duits in de beroepscontext (auf den GER-Niveaus A2 und B1).  Aus den Hunderten von Wahlmodulen die momentan angeboten werden, steht Duits in de beroepscontext A2 jetzt fast ganz oben, auf Platz 4. Auch Duits in de  beroepscontext B1 darf sich sehen lassen: Platz 8.

Die Deutschlehrer an den berufsbildenden Schulen haben sich in einem immer größeren Netzwerk verbunden und haben jetzt auch eine eigene professionelle Webseite zu ihrer Verfügung: http://duitsmbo.nl.

Die Initiative wurde in der Startphase vom Wirtschaftsministerium  finanziell unterstützt. Das Bildungsministerium hat angeboten, die Initiative inhaltlich zu beraten und zu unterstützen und das in einem offiziellen memorandum of understanding festgelegt.

Seit ihrem Entstehen hat die Initiative ständig Kontakte mit dem Goethe-Institut in den Niederlanden und gepflegt. Seit Juni 2016 ist auch eine direkte Beziehung zur Zentrale des Goethe-Instituts in München entstanden. Mit diesen Partnern wurde eine eigenständige Examenssystematik entwickelt, die das ‘Goethesiegel’ trägt. Schüler in den berufsbildenden Schulen können sich für ein Examen auf Niveau A2 oder B1 anmelden. Bei Bestehen erhalten sie ein offizielles, missbrauchgeschütztes, nummeriertes Zertifikat A2 oder B1, mit den Logos der Stiftung und des Goethe-Instituts. Bei Nicht-Bestehen erhalten sie eine Teilnahmebestätigung mit ihren Ergebnissen. Ab April 2018 läuft diese Prozedur direkt über die neue Stiftung.

Ende Oktober 2017 wurde dann offiziell die Stiftung Deutsch im beruflichen Kontext gegründet. Dafür wurde von einer Lenkungskommission, die aus Spitzendirektoren in der beruflichen Bildung besteht, grünes Licht gegeben. Die Stiftung hat einen einflussreichen Beirat: das Goethe-Institut Niederlande und der Dachverband der berufsbildenden Schulen in den Niederlanden, der MBO-Raad, sind in diesem Beirat vertreten. Die Stiftung ist in regelmäßigem Kontakt mit dem Bildungsministerium, damit die Entwicklung der neuen Examenstruktur im Gleichschritt mit den nationalen Innovationen im Bereich der Examen im MBO stattfindet.

2017/’18 haben am ROC Aventus in Deventer bzw. Friesland College in Heerenveen mehrere Sitzungen stattgefunden mit den Vertretern der ROCs, die sich fürs Schuljahr 2017-2018 angemeldet haben. Auch das GI Amsterdam hat sich hier aktiv beteiligt. Auch wurde im Mai 2018 eine Sitzung organisiert für Vertreter der verschiedenen ROC-Examenskommissionen,die jeweils verantwortlich sind für den Examensbetrieb in ihren Institutionen. 2018/’19 sind weitere solche Sitzungen vorgesehen.

Kontrakte zwischen dem Goethe-Institut München/Amsterdam und der Stiftung Duits in de beroepscontext wurden im Herbst 2017 unterschrieben.

Berufsbildende Schulen konnten sich seit Januar 2017 anmelden, um im Schuljahr 2017-2018 als Mitglied an dieser Examenssystematik teil zu nehmen. Von den 42 berufsbildenden Schulträgern haben sich jetzt 14 angemeldet. Mehr werden folgen.

Bis zum Sommer 2018 wurden knappe 400 Schüler geprüft. Die Zahl wurde bewusst klein gehalten, aus Testgründen: Funktionierte alles wie geplant? (Antwort: ja!) Das Ziel ist, ab September 2018 jährlich mindestens 1500 Schüler nach dieser Systematik zu prüfen. Das Ziel ist weiter, ab 2019/’20 pro Jahr bis etwa 3000 Schüler, die unserem Standard gerecht werden, für A2 oder B1 zu zertifizieren.

Das Examen

Das Examen besteht aus folgenden Teilen:

  • Der Teil Lesen und Hören wird mit dem online Goethe-Test Pro absolviert.
  • Der Teil Schreiben wird mit einem berufsbezogenen Test absolviert, der von den Partnern gemeinsam entwickelt wurde und auch weiterhin entwickelt wird.
  • Die Teile Sprechen/Gespräche führen werden durch Tests geprüft, die eigens für diese Systematik entwickelt wurden und auch weiterhin entwickelt werden, gleichfalls in direkter Kooperation mit dem Goethe-Institut.

Im Mai, Oktober und Dezember 2017 haben die Partner gemeinsam einen erfolgreichen Pilot bei 120 niederländischen Schülern (Alfa College Hoogeveen, Aventus Deventer, RijnIJssel Arnhem, ROC Nijmegen und Koning Willem I College Den Bosch) in der beruflichen Bildung durchgeführt. Die ersten Pilotprüfungen wurden im Juni von der Zentrale des Goethe Instituts wissenschaftlich analysiert und bewertet. Was zu einer Reihe von Entwurfverbesserungen führte.

Auf der Basis des Pilots wurden Materialien und Prozesse verbessert, so dass ab etwa April 2018 neue Tests verfügbar sind. Dafür wurde eine Testentwicklergruppe aufgebaut, trainiert und zertifiziert, die ihre Arbeit direkt unter Regie der Stiftung macht. Diese produziert Testentwürfe für die 8 wichtigsten Ausbildungsrichtungen. Bis zum Sommer 2018 wurden knapp 400 Schüler geprüft. Von ihnen erhielten gut 330 ein A2- oder B1-Zertifikat. Im Studienjahr 2018-2019 werden die Teilnehmerzahlen erheblich steigen.

Entwicklung von Prüfungen für bestimmte Berufsprofile

Im Winter/Frühling 2019 wurde die Entwicklung international anerkannter Prüfungen Deutsch für einige Berufsprofile gestartet, worin Deutsch ein Pflichtfach ist. Es liegt bereits ein offiziell anerkannter Modellsatz A2/B1 vor, für die Ausbildungen Marketing und Gastronomie/Tourismus. Teilnehmer werden hier ähnlich zertifiziert wie bei den Prüfungen für Deutsch als Wahlmodul, mit einem international anerkannten Zertifikat DiB/GI also.

Zertifizierung der Stiftung Deutsch im Berufskontext als offiziell anerkanter, zuverlässiger Prüfungslieferant

Am 25.2.2019  erhielt die Stiftung Deutsch im Berufskontext nach einem gründlichen Audit durch Certiforce die erfreuliche Nachricht, dass sie “den gestellten Prozess-, Organisations- und Produktanforderungen gemäß der Norm für valide Prüfungsinstrumente genügt und damit nachgewiesen hat, dass sie ein zertifizierter Prüfungslieferant ist.”  Das Zertifikat  finden Sie hier. Diese Validierung der Stiftung durch Certiforce  vereinfacht die Feststellung unserer Tests durch die Examenskommissionen der MBO-Schulen sehr!  Ende Juni 2022 wurde die Stiftung von Certiforce erneut für drei Jahre als anerkannter Prüfungslieferant Deutsch rezertifiziert. Die offiziellen Dokumente finden Sie hier: certificaat DiB Certiforce 2022-2025 und rapport hercertificering 6 juli 2022

Duits in de beroepscontext is de naam van onze website.  Het is ook de naam van de keuzedelen Duits. Het fenomeen keuzedelen hebben we aangegrepen om samen met docenten en teamleiders van zoveel mogelijk opleidingen binnen de ROC’s hoogwaardig en beroepsgericht onderwijs in de Duitse taal te ontwikkelen. Sinds 2012 hebben we een aantal doelen gesteld die ook nu nog steeds als uitgangspunt voor ons initiatief gelden:

  • Eenduidige niveaustandaards die herkenbaar zijn voor het bedrijfsleven; en direct daarmee samenhangend:
    • Het ontwikkelen en handhaven van een eenduidige, hoogwaardige internationaal erkende kwaliteitsstandaard van examens voor zowel de keuzedelen Duits als voor Duits als profielvak, in nauwe samenwerking met het Goethe-Institut
    • Verplichte scholing van zittende docenten, die participeren in het project
  • Samenwerking en uitwisseling tussen docenten: zowel taaldocenten als docenten van de beroepsgerichte vakken
  • Wijzen op c.q. ontwikkelen van goed opleidingsmateriaal dat voldoet aan de eisen van moderne vakdidactiek, ingebed in de context van de beroepen waarvoor het MBO opleidt
  • Promotie van het onderwijs in de Duitse taal en cultuur in het MBO, in samenwerking met andere organisaties die een verwante doelstelling hebben
  • Samenwerking en afstemming met VMBO en HBO
  • Bevorderen van kwantiteit en kwaliteit van lerarenopleidingen Duits

De Werkgroep Duits in de Beroepscontext, geïnspireerd door Lambert Teerling, is alweer een aardige tijd actief. De groep werd vanaf de start geleid door Paul Marcelis. Per 1 september 2021 is het stokje overgenomen door Anika Plettenberg. Willem van Hees doet het nodige organisatorische werk. De werkgroep bestaat momenteel uit (alfabetisch):

    • Kees van Eunen
    • Sylvia Evers
    • Willem van Hees
    • Françoise Hendriks
    • Eva Hessels-Abelova
    • Anika Plettenberg
    • Han Verschuur

Vanuit het Goethe-Institut Amsterdam participeren:

    • Gudrun Mueller
    • Dorothee Winnen
    • de Testzentrale van het Goethe-Institut München

Onze externe experts zijn:

    • Ingrid Beke
    • Lambert Teerling

LERENDE EUREGIO (http://www.lerende-euregio.com)

Landsgrenzen vervagen. Steeds meer mensen werken, leren en recreëren aan beide kanten van de Nederlands-Duitse grens. De Ler(n)ende Euregio geeft een stimulans aan de Euregionale economie, onderwijs en arbeidsmarkt. De Ler(n)ende Euregio is een Nederland-Duits samenwerkingsverband van scholen voor beroepsonderwijs, opleidingsbedrijven en de overheid in de Euregio Rijn-Waal maar ook Gronau – Enschede.

Doel

De Ler(n)ende Euregio maakt werk van grensoverschrijdend leren. Het Euregionaal opleiden van studenten vormt daarbij het uitgangspunt. Studenten maken kennis met de beroepscultuur, taal en het onderwijssysteem van het buurland. Dat gebeurt door middel van uitwisselingen, projecten en stages. Op deze manier ontvouwt zich een grotere arbeidsmarkt voor studenten. En het bedrijfsleven kan kiezen uit een groter arbeidspotentieel.

Euregionale samenwerking

Aan Nederlandse zijde nemen mbo-instellingen in de provincies Gelderland en Noord-Brabant-Oost deel aan de Ler(n)ende Euregio doet het!. Bij het project Leren zonder grenzen nemen naast de provincies Gelderland ook Overijssel deel.  Voor beide projecten geldt dat aan Duitse zijde Berufskollegs afkomstig uit de driehoek Osnabrück, Duisburg en Kleef deelnemen. Waar mogelijk werken scholen samen om het Euregionale onderwijs te versterken. Daarnaast wordt samengewerkt met relevante partijen uit het bedrijfsleven en de overheid om de Euregionale arbeidsmarkt te versterken.

Organisaties

1) De Ler(n)ende Euregio

Het kennis- en expertisecentrum op het gebied van grensoverschrijdend middelbaar beroepsonderwijs is te vinden op deze website: www.lerende-euregio.nl. In 2017 heeft de Ler(n)ende Euregio een krap 4 minuten durend filmpje geproduceerd over nut en noodzaak van Duits in het mbo: Duits kiezen op het mbo? Leuk en slim!

 
2) Goethe-Institut

Het Goethe-Institut is het kennis- en expertisecentrum op het gebied van Duitse taal en cultuur in Nederland. Er zijn in Nederland 2 hoofdvestigingen, in resp. Amsterdam en Rotterdam. Heel veel info is te vinden op deze website: https://www.goethe.de/ins/nl/nl/index.html.

 
3) DNHK

Op de website van de Duits-Nederlandse Handelskamer (DNHK) vind je heel veel informatie over het belang van Duitsland voor Nederland: http://www.dnhk.org/nl/. Hier vind je niet alleen feitelijke kennis over im- en export, economische vraagstukken en vestigingsplaatsen, maar ook over de Duitse Taal en Cultuur & Etiquette, zoals een top 10 van do’s and don’ts. Echt een aanrader!

 
4) Internationaliseringsmonitor

https://www.cbs.nl/nl-nl/publicatie/2022/26/internationaliseringsmonitor-2022-2e-kwartaal-belemmeringen-dienstenhandel: In het tweede kwartaal 2022 verscheen van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) de Internationaliseringsmonitor 2e kwartaal 2022. De monitor beschrijft – zo de tekst op de CBS-website – trends in internationalisering en de consequenties hiervan voor de Nederlandse economie en samenleving en verschijnt elk kwartaal. De publicatie maakt deel uit van het CBS ontwikkel- en publicatieprogramma Globalisering, dat in opdracht van het ministerie van Buitenlandse Zaken plaatsvindt. http://www.pbl.nl/publicaties/pbl-bijdragen-internationaliseringsmonitor-2016-III: Op 14 september 2016 heeft het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS) de Internationaliseringsmonitor 3e kwartaal 2016 gepubliceerd. In deze editie werden de betrekkingen tussen Nederland en Duitsland voor het eerst vanuit regionaal perspectief gepresenteerd. Het complete document kan gratis als PDF-bestand worden gedownload. Ruim 150 bladzijden hard bewijs waarom Nederlanders Duits moeten kunnen!

 
5) Mach mit

Mach mit heeft op haar website machmit.nl een top 10 van redenen waarom  je voor het vak Duits zou moeten kiezen. Op de pagina daarom-duits vind je daarnaast een handige video over het belang van Duits en een brochure die je kunt bestellen. Kijk op: http://machmit.nl/daarom-duits.

Duits in de Beroepscontext

Nog slechts enkele jaren geleden dreigde het onderwijs in de Duitse taal en cultuur uit het MBO te verdwijnen. Er zijn weliswaar wat positieve ontwikkelingen te zien: Er is een groot netwerk ontstaan van docenten Duits verbonden aan ROC’s. Het aanbod aan beroepsgericht opleidingsmateriaal voor Duits in het MBO is beter en veelzijdiger geworden. Het besef dringt steeds nadrukkelijker door dat het voor vakmensen op MBO-niveau van groot belang is vertrouwd te zijn met de taal en cultuur van onze grootste handelspartner. E.e.a. werd mede gerealiseerd door de initiatiefgroep Duits in het MBO, die in 2012 nog bestond uit een kleine werkgroep, maar intussen is uitgegroeid tot een organisatie die op 30 oktober 2017 de vorm kreeg van een Stichting: Duits in de Beroepscontext.

Maar Duits is in het MBO bepaald nog niet uit de gevarenzone. Op 10 januari 2022 verscheen een uiterst actueel onderzoek van Annet Jager en Erik Keppels (KBA Nijmegen) over de positie van Duits in het MBO. En die is in één woord slecht! De positie van Duits als tweede moderne vreemde taal in het mbo komt steeds verder onder druk te staan. Steeds minder studenten volgen het vak Duits . Het KBA-onderzoek bestaat uit twee delen. Hier vindt u het complete onderzoek: Onderzoek Duits in de gevarenzone compleet 13 december. Plus een korte samenvatting ervan voor managers en andere geïnteresseerden: Managementsamenvatting Duits in de gevarenzoneLEZEN !!!  

 

De keuzedelen Duits

Algemeen

In april 2018 zijn de nieuwe keuzedelen Duits vastgesteld. In deze keuzedelen (Duits in het beroepsonderwijs A1/A2, A2/B1 en B1/B2) staat beschreven welke taalvaardigheden een student op welk ERK-niveau moet halen. In de praktijk blijkt dat studenten de productieve vaardigheden (schrijven, spreken, gesprekken voeren) vaak op een lager niveau behalen dan de receptieve vaardigheden (lezen, luisteren). De keuzedelen Duits in de Beroepscontext A2 en B1 zijn gekoppeld aan een zeer groot aantal opleidingsprofielen. In het eerste jaar van invoering bleek dat een groot aantal opleidingen in Nederland deze keuzedelen aanbieden. Er heeft een nulmeting plaats gevonden, waaruit bleek dat het keuzedeel Duits in de Beroepscontext A2 door 409 opleidingen werd aangeboden en daarmee op de 4e plaats kwam. B1 werd op 142 opleidingen in Nederland aangeboden. Dit bevestigde de keuze om bij de ondersteuning van de scholen vooral het accent te leggen op A2 en B1. Intussen is door de explosieve toename van het aanbod aan keuzedelen op allerlei fronten de positie van Duits sterk teruggelopen. Het vak moet momenteel tegen meer dan 1000 (!) verschillende keuzedelen opboksen. Met als gevolg dat in de Randstad nauwelijks nog Duits wordt aangeboden. Een beetje volgens het motto: Engels naar buiten, Nederlands onder elkaar, een andere taal alleen als het niet te vermijden valt. Een situatie waar de huidige onderwijspolitiek als met een blinddoek voor op af stormt!

 

Inhouden

In de beroepsgerichte basis- en profieldelen van de kwalificatiedossiers komen alleen aspecten van Duitse taalvaardigheid voor wanneer die écht onontbeerlijk zijn voor de uitoefening van het beroep. Deze beroepsspecifieke taalvaardigheid is altijd gekoppeld aan één of meerdere kerntaken als vereiste vakkennis en -vaardigheden. Er wordt geen niveau genoemd. Het uitgangspunt bij examinering is of de kerntaak voldoende is: er behoeft niet te worden vastgesteld op welk niveau de kandidaat het benodigde Duits in deze beroepssituatie beheerst – d.w.z.: de eis is indicatief. Dit is een belangrijk verschil met de keuzedelen Duits in de Beroepscontext: daar moet het beheersingsniveau (A2, B1 of B2) bij elke vaardigheid wél worden gedemonstreerd. Omdat de aandacht voor Duits in basis- en profieldelen tot het meest essentiële vaardigheidsniveau is gereduceerd, is het belang van goede keuzedelen Duits des te groter. In veel gevallen is de betekenis van de Duitse taal en cultuur voor bedrijven en toekomstige arbeidskrachten vanuit een economisch en arbeidsmarktperspectief zeer groot. De keuzedelen Duits in de beroepscontext komen tegemoet aan de wens tot versterking van de regionale component in het MBO, niet alleen in de grensregio’s maar ook in regio’s met veel Duitstalige contacten. Ze kunnen ook bijdragen aan een betere organiseerbaarheid van het onderwijs en versnippering tegengaan door grotere groepen studenten Duits aan te bieden. Het belangrijkste uitgangspunt – dat ook in de naam tot uitdrukking komt – is dat het onderwijs in de Duitse taal en cultuur in de specifieke beroepscontext moet gebeuren. Het MBO biedt unieke mogelijkheden om Duits te verbinden met realistische situaties. Leren van een taal in de beroepscontext leidt tot effectieve taalverwerving. Duits in de Beroepscontext is motiverend voor jongeren die een beroepskeuze hebben gemaakt.

 

SLO

Ook SLO besteedt heel kort op zijn ERK-site https://www.slo.nl/thema/vakspecifieke-thema/mvt/erk/erk-mbo/ aandacht aan de hier geschetste ontwikkelingen, maar laat helaas veel kansen liggen door wel de website van de stichting (https://duitsmbo.nl) te noemen maar niet te wijzen op de centrale rol die Duits in de Beroepscontext in het MBO speelt en ook niet te wijzen op de materialen en exameninfo die je er kunt vinden. Een gemiste kans, jammer!

 

Samenwerking met het internationale Goethe-Institut

Vanuit het bedrijfsleven wordt de versterking van de positie van Duits in het MBO toegejuicht. Vooral voor het bedrijfsleven is een herkenbare en hoogwaardige standaard van beheersing van de Duitse taal van belang. Het keurmerk van het Goethe-Institut is wereldwijd een erkende standaard. Voor MBO studenten betekent het bezit van zo’n certificaat een vergroting van hun kansen op de arbeidsmarkt. In september 2016 kwamen de ROC’s die in het initiatief Duits in de Beroepscontext samenwerken tot overeenstemming met het Goethe-Institut over een gezamenlijke aanpak en certificering van de examens Duits.

Alle exameninstrumenten zijn door het Goethe-Institut en de Stichting gezamenlijk ontwikkeld, en wel voor de volgende opleidingssectoren:

  • Economie/dienstverlening
  • Horeca/toerisme
  • Logistiek
  • Marketing
  • Secretarieel
  • Sport/bewegen
  • Techniek
  • Zorg/welzijn

Daarnaast zijn enkele generieke toetsen ontwikkeld die in hier niet genoemde sectoren inzetbaar zijn. Bovendien zijn voor horeca/toerisme, marketing en assistent manager internationale handel een aantal profieltoetsen ontwikkeld binnen dezelfde systematiek. Alle informatie over de toetssystematiek, inclusief voorbeeldtoetsen, documentatie voor docenten en studenten en een handige adapter waarmee de ERK-resultaten omgezet kunnen worden in schoolcijfers staat elders op deze website: https://duitsmbo.nl/examinering/ . Hier staat ook een handige animatiefilm over de in’s en out’s van de examens Duits.

 

Certificering van Duits in de Beroepscontext als betrouwbare examenleverancier

Eind juni 2022 werd de Stichting Duits in de Beroepscontext na een grondige audit door Certiforce opnieuw voor drie jaren gecertificeerd als erkend examenleverancier Duits. Het certificeringsdocument en bijbehorende rapport vindt u hier: certificaat DiB Certiforce 2022-2025 en rapport hercertificering Duits in de beroepscontext hercertificering 6 juli 2022. Deze tot juli 2025 geldige certificering betreft alle door Duits in de Beroepscontext in samenspraak met het Goethe-Institut aangeboden, zelf ontwikkelde en nog te ontwikkelen toetsen en alle procedures daaromheen. Op dit moment dus de online Goethe-Test Pro (lezen/luisteren), de spreek- en schrijftoetsen van A1 t/m B1, voor zowel de keuzedelen  Duits als de profielen met Duits. Van belang daarbij is dat we de ontwikkeling en vaststelling op de wijze hebben gedaan zoals die door Certiforce is beoordeeld in hun  uiterst grondige product- en organisatieaudit. Deze validering van de Stichting als betrouwbare toetsen-leverancier door Certiforce vereenvoudigt de vaststelling van de toetsen door de examencommissies van de scholen zeer.

 

Tenslotte

Er is veel bereikt. Maar toch: Het onderwijs in de Duitse taal en cultuur binnen het MBO krijgt nog steeds niet de prominente plaats die het verdient. Er moeten nog vele hindernissen worden overwonnen in een omgeving waar vrijwel alle onderwijspolitieke kaarten op kennis van het Engels worden gezet. Gelukkig kunnen we  garanderen dat het Goethe-examen ook in de komende jaren binnen bereik blijft van een grote groep aankomende vakmensen. De kosten per compleet examen bedragen 35 euro per student. Aan de Stichting is verder een fonds gekoppeld waarin door de deelnemende ROCs wordt bijgedragen. De Stichting heeft intussen veel goedgekeurd toetsmateriaal beschikbaar. Nu komt er meer nadruk op het ontwikkelen van ideeën voor goed lesmateriaal te liggen. Oftewel: de schouders er onder!